Wrap-up 2025 & Gift guide voor de OR

Aan het einde van het jaar is het altijd goed om even stil te staan: waar waren we met elkaar mee bezig, wat kwamen we tegen, en wat zegt dat over waar de OR (en de medezeggenschap) nu staat? Hieronder vind je mijn wrap-up van het afgelopen jaar én een gift guide: niet met spullen, maar met precies die “cadeaus” die OR’en helpen om sterker te worden in overleg en arbeidszaken.

Wrap-up 2025: de vragen die bleven terugkomen (en waarom dat goed nieuws is) 

Dit jaar kwamen er een heleboel verschillende vragen binnen, gelukkig ook heel veel eenvoudige vragen. Vragen die je vaak kunt beantwoorden met: dit is advies, dit is instemming, dit is helemaal niks (voor de OR), of: dit staat in de cao.

Tussen de 20 en 30 van dit soort “snelle checkvragen” kwamen voorbij, en het is eerlijk gezegd heel waardevol dat ze er nog steeds zijn. Want juist die vragen laten zien waar twijfel zit, waar OR’en mee worstelen en wat er in de praktijk blijkbaar nog onduidelijk is. Daarom zijn jullie daar altijd welkom mee. Voor jullie geeft het helderheid; voor mij geeft het richting.

Naast die basisvragen was er veel vraag naar begeleiding bij organisatiewijzigingen. Vooral rondom overnames en de rol van de OR bij de Wet overgang van onderneming: wat gebeurt er als een activiteit wordt overgenomen? Welke rechten en plichten gaan mee? Hoe moet je dat interpreteren, en wat betekent dat concreet? Vooral voor collega’s?

In verschillende sectoren kwam dat terug: IT, verzekeringen, transport en ook in de overheid. Steeds met dezelfde kern: goed kijken naar de belangen van medewerkers, en door de “juridische mist” heen vertalen naar een begrijpelijk verhaal én een handelbare rol voor de OR.

Ook kwam er regelmatig een andere categorie vragen voorbij: vragen over verhoudingen en governance. Bijvoorbeeld:

• Hoe zit het met een nieuwe bestuurder? Wat is de rol van de OR bij selectie, kennismaking en positionering?

• Wat als er conflicten zijn in de organisatie? Wat betekent dat, en welke rol kan de OR daarin hebben?

• En tijdens trainingen keer op keer: waar gaat de OR nou eigenlijk over? En waar gaat die níet over?

Die laatste vraag is misschien wel de rode draad van het jaar. Omdat dáár het verschil wordt gemaakt: weten waar je invloed hebt, en die invloed vervolgens slim en zorgvuldig inzetten.

Voor mij persoonlijk was het een jaar waarin jullie, mijn klanten en contacten, veel inspiratie gaven. En soms was het ook intens. Ik heb er af en toe echt een nachtje van wakker gelegen als een OR in een juridisch conflict belandde, waarbij zowel OR als directie er diep in terechtkwamen. Dat is niet fijn voor niemand. En het staat vaak ver af van waar medezeggenschap eigenlijk voor bedoeld is: samen beter besluiten, risico’s verkleinen, en de belangen van collega’s op een volwassen manier borgen.

Gift guide voor OR’en: de “cadeaus” die je in 2026 echt wilt hebben

En dan de gift guide. Niet als verlanglijst met dingen, maar als verlanglijst met hulpmiddelen en vaardigheden die ik veel OR’en zó gun omdat ze direct verschil maken.

1) Een achterban- en inhaakkalender

Kijk welke evenementen en momenten er in jullie organisatie plaatsvinden en sluit daarop aan met jullie communicatie. Een inhaker is vaak leuk, licht en effectief. Er gebeurt iets bijzonders? Zorg dat je als OR weet wat er speelt en maak er een passende boodschap omheen. Zichtbaarheid én verbinding, zonder dat het extra zwaar wordt.

2) Een goed AI-plan (gebruik én beleid) 

Ik heb veel OR’en gehoord die hiermee bezig zijn en die graag willen weten hoe de organisatie omgaat met AI. Dat gaat over twee dingen:

• het gebruik door medewerkers (wat mag, wat kan, wat is handig, en waar zitten risico’s?)

• het beleid van de organisatie (wat wordt ingezet, met welk doel, welke waarborgen, wat betekent het voor werk en functies?)

AI is geen los onderwerp meer; het wordt een vast onderdeel van arbeidszaken.

3) Een maatregelenlijst tegen werkdruk, verzuim en krimp 

Er is nog steeds sprake van krimp, verzuim en grote werkdruk, met name in de zorg, maar niet alleen daar. Op de wensenlijst hoort een concrete lijst met aanpassingen in werkomstandigheden en werkvoorwaarden die aantoonbaar helpen om werkdruk en verzuim te verminderen. Niet alleen “we maken ons zorgen”, maar: wat gaan we precies doen, en hoe zien we dat het werkt?

4) Een checklist voor controle op naleving van afspraken 

Er zijn zoveel afspraken in organisaties: toezeggingen, regelingen, cao-afspraken, beleidsafspraken, pilots, evaluatiemomenten. Een lijst met controlepunten is knetterbelangrijk. Niet omdat je wantrouwt, maar omdat je serieus neemt wat er is afgesproken.

5) Escaleren zonder gedoe 

Hoe zorg je ervoor dat je het echt met elkaar oneens mag zijn, zonder dat het leidt tot een conflict? Niet binnen de OR, en niet richting bestuurder. “Eens zijn is niet verplicht” maar professioneel blijven wel. Dit onderwerp verdient bij veel OR’en een vaste plek op de agenda.

6) De nummer 1 gift: een agenda voor nu én de toekomst 

Niet een agenda voor morgen, maar een agenda met plannen die eraan komen. Zodat jullie kunnen aanhaken vóórdat plannen al in beton gegoten zijn. Een OR die op tijd is, hoeft minder hard te trekken.

Tot slot: fijne feestdagen en een mooi 2026 

Ik wil jullie bedanken voor alle vragen, situaties, twijfels en scherpe casussen van het afgelopen jaar. Het is een privilege om met jullie mee te denken op momenten dat het simpel is én op momenten dat het spannend wordt.

Voor nu wens ik jullie fijne, rustige feestdagen, tijd om op te laden, en in 2026 vooral: goede gesprekken, heldere rollen, stevige invloed op de juiste momenten en mooie resultaten voor de mensen om wie het uiteindelijk gaat.

Op naar een sterk, wijs en werkbaar 2026. 🎄✨

Warme groet,

Hielke Boersma