De twee huizen metafoor is een krachtige benadering om de uitwisseling van perspectieven binnen de organisatie, en met name in de ondernemingsraad (OR), te stimuleren en te verdiepen. Het principe is eenvoudig, maar de uitwerking ervan heeft grote invloed op de kwaliteit van het overleg en het onderlinge begrip tussen OR en bestuurder. Door deze metafoor centraal te stellen in jullie overleg, creëer je ruimte voor het tonen van eigen inzichten, het delen van ervaringen en het uitnodigen van de ander om hetzelfde te doen. Dit leidt tot een dialoog die verder reikt dan een simpele uitwisseling van meningen: het vormt de basis voor gezamenlijke oordeelsvorming en succesvolle besluitvorming.

Stel je voor dat elk OR-lid zijn of haar eigen ‘huis’ bewoont, een huis dat symbool staat voor de unieke ervaring en het dagelijkse werkvloerperspectief toegepast op de aangekondigde verandering die de organisatie nodig heeft. Dit huis is gebouwd op de ervaringen, zorgen en observaties die in de praktijk leven. Wanneer er een verandering in de organisatie wordt aangekondigd, bijvoorbeeld een herstructurering, een nieuw beleid of een wijziging van arbeidsvoorwaarden, is het waardevol om als OR-lid stil te staan bij het uitzicht vanuit je eigen huis: hoe ervaar jij deze verandering, wat merk je op, welke geluiden hoor je op de werkvloer, waar knelt het, en waar biedt het nieuwe kansen?

Door deze ervaringen actief te verzamelen en te beschrijven, vormt de OR een gezamenlijk beeld dat niet alleen gebaseerd is op cijfers en beleid, maar juist ook op het gevoel en het dagelijks leven van medewerkers. Dit beeld is soms onvolledig, want het blijft altijd een perspectief; het huis van de OR heeft ramen, maar geen alziende blik. Toch is het uitspreken en delen van dit eigen huis essentieel: het maakt zichtbaar waar de OR staat, welke zorgen leven, en welke wensen centraal staan. Dit gedeelde perspectief wordt vervolgens expliciet besproken in de vergadering. De OR neemt het voortouw door het ‘eigen huis’ perspectief open te stellen en hun uitzicht te tonen aan de bestuurder.

Na het tonen van het OR-perspectief is het net zo belangrijk om de bestuurder uit te nodigen hetzelfde te doen. De bestuurder heeft immers een ander perspectief. Waar de OR de dagelijkse praktijk en de gevoelens van medewerkers vertegenwoordigt, kijkt de bestuurder vaak vanuit strategisch, organisatorisch of financieel perspectief naar de verandering. Door de bestuurder uit te nodigen zijn of haar huis te beschrijven, ontstaat er een dialoog waarbij beide partijen hun fundamenten tonen: waar is de bestuurder bezorgd over, welke kansen ziet die, waar liggen de beleidsmatige grenzen, en welke informatie mist nog om tot een goed besluit te komen?

Deze uitwisseling van perspectieven biedt een kans om misverstanden te voorkomen: niet langer praten de OR en de bestuurder langs elkaar heen, maar nemen ze de tijd om elkaars perspectieven te leren kennen en te begrijpen. Het is essentieel dat deze uitwisseling niet blijft steken in abstracte termen, maar juist concreet en persoonlijk wordt gemaakt. Door vragen te stellen als “Hoe zou deze verandering vanuit jouw ‘huis’perspectief aanvoelen?” of “Welke signalen ontvang jij op basis van jouw positie?” wordt de bestuurder uitgenodigd om niet alleen beleidstaal te spreken, maar ook te delen wat die persoonlijk waarneemt en belangrijk vindt.

Door beide huizen naast elkaar te plaatsen en de uitzichten te delen en vergelijken, ontstaat een gedeeld landschap waarin verschillen, overeenkomsten, zorgen en kansen zichtbaar worden. Dit gezamenlijke uitzicht biedt een solide basis om te zoeken naar verbinding: waar kunnen we elkaar vinden, waar vullen de perspectieven elkaar aan, en waar liggen nog blinde vlekken? Soms blijkt dat er informatie ontbreekt; soms staan de zorgen van de werkvloer en het beleid op gespannen voet met elkaar. Juist door dit expliciet te maken en samen naar het landschap te kijken, kan een open gesprek ontstaan over wat er nodig is om tot een goede besluitvorming te komen.

Deze metafoor nodigt uit tot respectvolle nieuwsgierigheid: niet om te overtuigen, maar om te begrijpen en te bouwen aan een brug tussen de huizen. Het is immers pas wanneer beide partijen hun huis en uitzicht delen, dat het mogelijk wordt om samen door de open ramen te kijken en de beste route vooruit te vinden. Het versterkt het gevoel van gezamenlijkheid en zorgt ervoor dat besluiten niet genomen worden in afzondering, maar gedragen worden door het hele huis van de organisatie.

De twee huizen metafoor is meer dan een illustratie; het is een uitnodiging tot samenwerking, wederzijds respect en open communicatie. Door als OR vanuit het eigen huis perspectief te spreken en de bestuurder uit te nodigen hetzelfde te doen, ontstaat er een dialoog die verder gaat dan beleidsdiscussies en formele procedures. Het maakt ruimte voor het delen van zorgen, het zoeken naar oplossingen, en het bouwen aan een fundament van vertrouwen en begrip. Op deze manier draagt de metafoor bij aan een heldere communicatie, versterkt het de relatie tussen OR en bestuurder, en vormt het een solide basis voor gezamenlijke besluitvorming in een veranderende organisatie.