Herziening richtlijnen inzake Europese Ondernemingsraden (EOR)

De Raad van de Europese Unie heeft officieel de herziening van de richtlijn inzake Europese Ondernemingsraden (EOR) goedgekeurd. Dat is een belangrijke overwinning voor vakbonden en versterkt de rechten van werknemers in heel Europa. Deze doorbraak is het resultaat van een langdurige inspanning, geleid door het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV), samen met nationale bonden. Het ABVV speelde hierin een actieve rol, vooral tijdens het Belgische voorzitterschap in 2024.

Nu bedrijven hun activiteiten en personeel steeds vaker over meerdere landen spreiden, wordt het essentieel dat werknemers ook op Europees niveau hun stem kunnen laten horen. Via een EOR krijgen werknemersvertegenwoordigers de mogelijkheid om mee te praten en invloed uit te oefenen op besluiten die niet alleen hun eigen werkplek, maar ook die van collega’s in andere landen raken. De EOR zorgt ervoor dat personeel tijdig geïnformeerd wordt over belangrijke veranderingen en samen hun belangen kan verdedigen. Zo wordt het risico op willekeur en achterstand in informatie verkleind. De EOR draagt bij aan openheid, een betere bescherming van arbeidsrechten en eerlijkere besluitvorming binnen internationale bedrijven. Kortom, dankzij de EOR krijgen werknemers een krachtigere positie en wordt grensoverschrijdende sociale dialoog mogelijk gemaakt.

In meer dan 1.250 multinationale bedrijven zijn EOR’s onmisbare instrumenten voor sociale democratie. De herziening van de richtlijn pakt de tekortkomingen van het oude stelsel aan, dat te vaak toeliet dat directies hun verplichtingen niet nakwamen.

Wat verandert er concreet voor werknemers?

• Verplichte raadpleging en transnationale definitie: De herziene richtlijn scherpt de definitie van transnationale kwesties aan en garandeert dat elke beslissing die banen en arbeidsomstandigheden in meerdere EU-landen raakt, automatisch leidt tot verplichte en betekenisvolle raadpleging van werknemersvertegenwoordigers.

• Toegang tot de rechter: EOR’s kunnen voortaan sneller en eenvoudiger juridische stappen zetten om hun rechten te verdedigen, zonder dat torenhoge gerechtskosten hen afschrikken.

• Aanpak van informatieverzwijging: De nieuwe regels beperken het misbruik van vertrouwelijkheidsclausules en eisen een objectieve onderbouwing en een tijdslimiet. Zo krijgen werknemersvertegenwoordigers toegang tot meer informatie bij besluitvorming.

• Actiemiddelen: De herziening verzekert dat EOR-leden de nodige opleiding en middelen ontvangen om hun taken goed uit te voeren, met name bij herstructureringen.
  
  

De uitbreiding van de richtlijn geeft vakbonden meer slagkracht om werknemers te beschermen. Dit stelt hen in staat om te strijden voor eerlijke transities en invloed uit te oefenen op strategische bedrijfsbeslissingen op Europees niveau.

• Meer invloed en inspraak: Leden van de Europese Ondernemingsraad krijgen een sterkere positie bij grensoverschrijdende beslissingen. Ze worden niet alleen tijdig geïnformeerd, maar kunnen ook daadwerkelijk invloed uitoefenen op besluiten die werknemers in verschillende landen treffen, zoals reorganisaties, fusies of sluitingen.

• Betere bescherming tegen achterstelling: Werkgevers kunnen zich minder makkelijk beroepen op vertrouwelijkheid of het ontbreken van een transnationaal karakter. Bedrijven krijgen minder ruimte om informatie achter te houden of zonder overleg grote veranderingen door te voeren.

• Snellere en voordeligere toegang tot recht: Dankzij de verbeterde mogelijkheden kunnen EOR’s sneller juridische stappen zetten als hun rechten worden geschonden, zonder dat dit tot hoge kosten leidt.

• Professionalisering en scholing: EOR-leden krijgen recht op meer opleiding en ondersteuning, waardoor ze hun rol beter en deskundiger kunnen vervullen. Dit is vooral belangrijk bij complexe thema’s zoals digitalisering, klimaattransities of internationale herstructureringen.

• Gelijke behandeling binnen de EU: Door de aangescherpte richtlijn zijn er minder verschillen tussen landen in de behandeling van EOR’s. Werknemers en hun vertegenwoordigers weten beter waar ze aan toe zijn, ongeacht de locatie van het hoofdkantoor.

We roepen alle lidstaten op om de nieuwe richtlijn zo snel en volledig mogelijk in nationale wetgeving te implementeren. Werknemers mogen niet langer wachten. De voorziene termijn van twee jaar mag geen reden zijn om het momentum te verliezen.

Het is nu tijd om in actie te komen en ervoor te zorgen dat deze nieuwe regels werkelijkheid worden in alle multinationale ondernemingen.

In een economie die steeds verder internationaliseert en waar bedrijven hun activiteiten en personeel over meerdere landen verdelen, is het van groot belang dat medewerkers op Europees niveau hun stem laten horen. Een EOR biedt werknemersvertegenwoordigers kansen om mee te denken en invloed uit te oefenen op besluiten die niet alleen hun directe werkplek, maar ook collega’s elders raken. De EOR zorgt ervoor dat werknemers tijdig op de hoogte zijn van belangrijke veranderingen, hun belangen gezamenlijk kunnen verdedigen en het risico op willekeur en informatieachterstand wordt verkleind. Zo draagt de EOR bij aan meer openheid, betere bescherming van arbeidsrechten en een eerlijkere besluitvorming binnen internationale organisaties. Kortom, dankzij de EOR krijgen werknemers een steviger positie en wordt grensoverschrijdende sociale dialoog mogelijk gemaakt.