De weg naar autonomie: de fases van groei in leven, werk en medezeggenschap

Mensen doorlopen in hun leven verschillende fases van ontwikkeling. Dit geldt voor onze persoonlijke groei, maar ook voor de manier waarop we ons werk en de medezeggenschap doorlopen. De fases zijn van belang om je bewust te worden van de manier waarop wij ons ontwikkelen. Inzicht, bewustzijn ten aanzien van deze fases en in welke fase jij je bevind helpen je in die specifieke situatie keuzes te maken. Dan begrijp je waarom jij voelt wat je voelt en of dat gekoppeld is aan je eigen waarden of de waarden van je omgeving. Mensen worden gevormd door het ‘nest’ waar ze uit voortkomen en kunnen zich daar uitstekend van los maken. Dit kan echter alleen als je weet wat je gevormd heeft en onderzocht hebt wat jouw eigen waarden zijn. Veel mensen zijn zich niet bewust waarom ze zijn en doen wat ze zijn of doen. Ik zie het als mijn taak jou daarop te wijzen en je erover te laten nadenken. Veel mensen vernemen dat ze bijvoorbeeld steeds meer op hun ouders gaan lijken. Ben je dan losgekomen van je ouderlijke omgeving of leef je nog steeds in die context? Ik bedoel dat zonder oordeel, maar herken je een paar puntjes uit de fases die hieronder beschreven zijn? Ga dan eens uit op (zelf) onderzoek naar jouw autonome waarden! In deze blog bespreek ik de drie meest voorkomende fases die we doorlopen en hoe deze leiden tot een autonome, vierde positie. Dit patroon zien we in ons privéleven, in de werkomgeving en in de ontwikkeling van een lid van de ondernemingsraad (OR).

De eerste fase begint bij onze geboorte. Als baby zijn we volledig afhankelijk van onze omgeving. We leren door te observeren en door te reageren op prikkels. Dit principe zien we ook terug in het werk en de OR. Wanneer je een nieuwe baan begint, draait de eerste periode om het begrijpen van de organisatiecultuur. Hoe werken de processen? Wat zijn de ongeschreven regels? Hetzelfde geldt voor een nieuw lid van de OR: in het begin luister je vooral en probeer je de structuur en dynamiek te begrijpen.

Naarmate we ouder worden, beginnen we onszelf te ontwikkelen, maar nog steeds binnen de grenzen van onze omgeving. In de puberteit vormen we onze mening, maar die wordt sterk beïnvloed door ouders, vrienden en peergroup-invloed. Dit geldt ook in de werkomgeving en de OR. Je raakt gewend aan de normen en waarden van de organisatie en de manier waarop medezeggenschap wordt ingevuld. Het lijkt alsof je steeds autonomer wordt, maar in werkelijkheid ben je nog steeds sterk verbonden met de bestaande structuren en waarden van je ouders en collega’s.

De derde fase is die van volwassenheid. Dit is het moment waarop je loskomt van opgelegde structuren en bewuste keuzes maakt. In je werk kan dit betekenen dat je je eigen visie ontwikkelt en verder kijkt dan de bestaande kaders maar nog wel vanuit het patroon dat je

meegekregen hebt. Binnen de OR is dit de fase waarin je niet alleen meepraat, maar ook invloed uitoefent op basis van je eigen waarden en inzichten. Je ziet hoe je positie als OR-lid verder reikt dan de standaardprocedures en hoe je echt verschil kunt maken.

Na deze drie fases is er een vierde stap: het moment waarop je echt autonoom wordt. Je gaat niet langer uit van wat je geleerd hebt of wat van je verwacht wordt, maar je bepaalt zelf je positie op basis van je eigen waarden, los van de patronen die je hebt meegekregen. Dit is de kern van sterke medezeggenschap. Als OR-lid betekent dit dat je niet alleen kijkt naar hoe dingen gaan, maar hoe ze zouden kunnen gaan. Je vormt een onafhankelijke visie op je (OR-) werk en de organisatie en draagt actief bij aan veranderingen binnen de organisatie.

Sta eens stil bij de fases, welke jij doorlopen hebt in je leven. Hoe is dat in je werk en op welke manier zit jij nu in de medezeggenschap? Waar sta jij nu? Wat is jouw fase? Elke fase is goed en geen enkele fase is beter dan de andere. Ben je aan het observeren, ontwikkel je je binnen de bestaande context, of ben je bezig met het innemen van een autonome positie? Bewustwording is de eerste stap naar groei. Bewust onbekwaam heet dat volgens Maslow. Blijf ontdekken, blijf ontwikkelen en ga je eigen koers bepalen. Veel succes en vooral veel plezier in dit proces!